achtergrond informatie
partnergeweld
Onder partnergeweld verstaat men “alle vormen van fysiek, seksueel, psychologisch of economisch geweld dat plaatsvindt binnen het gezin of het huishouden of tussen voormalige of huidige echtgenoten of partners, ongeacht of de dader in dezelfde woning als het slachtoffer verblijft of heeft verbleven.” (NAP 2021-2025)
Een spiraal van geweld
Partnergeweld is niet te herleiden tot een eenmalig gewelddadig feit. Partnergeweld volgt een steeds herhalend patroon dat snel toeneemt in ernst. We spreken dan ook van een spiraal van geweld waarin periodes van rust zich afwisselen met periodes waarin geweld wordt gepleegd.
Onderzoek in België (IGVM, 2010) toont aan dat 15% van de vrouwen en 10% van de mannen in de afgelopen 12 maanden slachtoffer zijn geweest van geweld door hun (ex-)partner. Uit deze studie bleek dat mannen minder hun ervaringen met partnergeweld delen dan dat vrouwen dat doen (64,8% van de vrouwen tegenover 39,2% van de mannen). Voor veel mannen heerst er dus een heel sterk taboe over hun slachtofferschap en stereotiepe beelden over mannelijkheid spelen daar vermoedelijk een rol in. Zo blijft mannelijk slachtofferschap vaak onderbelicht of verborgen.
We maken we een onderscheid tussen situationeel en instrumenteel partnergeweld. De lijn tussen deze twee soorten geweld is niet altijd even gemakkelijk te trekken. Er doen zich vaak mengvormen voor.
situationeel partnergeweld
Wanneer we spreken over situationeel partnergeweld, vertrekt het geweld vanuit frustratie of onmacht om met moeilijke situaties om te gaan.
Allerlei omstandigheden zorgen voor druk op de relatie (bijvoorbeeld werkloosheid, stress, armoede, sociale uitsluiting, …). Er ontstaat een negatief interactiepatroon waarbij frustratie, onmacht en woede op elkaar worden uitgewerkt. Het geweld is wederzijds: beide partners zijn zowel slachtoffer als pleger van geweld. Het is de meest voorkomende en bekende vorm van partnergeweld.
Wat begint als een gewone woordenwisseling, escaleert en loopt volledig uit de hand. Het lukt niet meer om naar elkaar te luisteren, men verliest de controle en zegt of doet iets ‘in het heetst van de strijd’ waarvan men daarna spijt heeft.
instrumenteel partnergeweld
Instrumenteel partnergeweld is gebaseerd op controle en macht. Het geweld gaat uit van één van de partners. Het geweld vormt als het ware een instrument om de ander te controleren en te domineren.
De pleger isoleert, controleert en tiranniseert de partner op verschillende manieren: dreigen, intimideren, constant in de gaten houden wat het slachtoffer doet, hun wil ondermijnen, verbale aanvallen enz. Dikwijls ontaard dit soort van geweld in zeer ernstige (fysieke, psychische of seksuele) mishandeling.